Báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP, Hong Kong) cho biết các lãnh đạo tại Bắc Kinh đã được báo cáo kết quả điều tra cáo buộc tham nhũng đối với cựu ủy viên Bộ Chính trị Chu Vĩnh Khang. Đây là thủ tục bắt buộc khi cuộc điều tra những vụ trọng án vào giai đoạn cuối.
SCMP dẫn những nguồn tin nội bộ cho biết buổi báo cáo đã nêu lên những chi tiết như nguồn gốc cáo buộc chống lại ông Chu.
Chẳng hạn, quyết định điều tra ông Chu vào mùa hè năm 2013 được ban hành, sau khi các kết quả điều tra trợ lý thân cận của ông này là Guo Yongxiang được trình lên ban lãnh đạo cấp cao.
SCMP cho biết điều bất ngờ là một vây cánh thân tín khác của ông Chu, Li Chuncheng (nguyên phó bí thư tỉnh ủy Sichuan) lại chẳng được nhắc tới trong buổi báo cáo.
Ông Li bị bắt giữ chỉ vài tuần sau khi ông Tập Cận Bình nhậm chức Tổng bí thư - một trong những dấu hiệu đầu tiên cho thấy ông Chu đã bị đưa vào tầm ngắm.
Khi thủ tục báo cáo đã được tiến hành thì có thể thông tin khởi tố ông Chu Vĩnh Khang sẽ chính thức được công bố trong tương lai gần, có thể là sau Tết âm lịch.
Nếu diễn biến theo đúng như vậy thì ông Chu sẽ là quan chức đầu tiên trong Bộ Chính trị (dù đã nghỉ hưu) bị trừng phạt vì các tội ác tài chính, sau khi chủ tịch Tập Cận Bình đã ban hành quyết định chấn động chưa từng có để điều tra ông Chu - như SCMP đưa tin vào tháng 8-2013.
Hơn thế nữa, phiên tòa xét xử ông Chu sẽ gây ảnh hưởng nhiều hơn phiên tòa của gia đình Bạc Hi Lai (cấp thấp hơn), thậm chí ngoạn mục hơn cả phiên tòa xử “Bè lũ 4 tên” từ hơn ba thập kỉ trước.
Tháng 12-2013, Reuters đưa tin ông Chu đã bị giam lỏng tại nhà, còn con trai Zhou Bin thì được cho là đang hợp tác với nhà điều tra.
Nguyên nhân dẫn đến những cáo buộc đối với ông Chu chưa được rõ, tuy nhiên đây trở thành đề tài của nhiều đồn đoán.
Một số tờ báo (Hong Kong, Đài Loan) cho biết ông Chu liên quan đến âm mưu lật đổ nhằm soán ngôi của Tập Cận Bình, hoặc ông ta âm mưu sát hại vợ mình.
Tuy nhiên, nguồn tin SCMP cho biết, theo nội dung được báo cáo thì cuộc điều tra chỉ nhằm vào các vấn đề tài chính và tham nhũng của ông Chu. Để ước lượng chính xác số tiền tham nhũng hoặc điều tra mạng lưới của ông Chu là việc cực kỳ khó khăn.
SCMP cho biết “số lượng tiền tham nhũng trong vụ án có thể thấp hơn rất nhiều so với đồn đoán”.
Như vậy, có thể các lãnh đạo Trung Quốc sẽ bàn tính để đưa ra con số hợp lí nhằm khiến bản án dành cho ông Chu đủ thỏa đáng nhưng không khiến công luận căm phẫn.
Giống như Bạc Hy Lai, ông Chu đã xây dựng mạng lưới để bảo vệ lợi ích gia đình và che giấu đường chảy của tiền, phần lớn các giao dịch được thực hiện qua bên trung gian thứ 3.
Một nguồn tin khác của Sydney Morning Herald thì nói rằng việc “hạ gục” ông Chu giống như lời cảnh báo tới đối thủ của chủ tịch Tập Cận Bình để củng cố quyền lực.
“Ông Tập không thể xây dựng thực quyền của mình nếu ông ấy không thực sự chiến đấu chống lại con mãnh hổ khi khởi xướng cuộc chiến đả tham nhũng”.
Trường Giang (SCMP, The Diplomat)